पेसाबाट पलायन हुँदै लेखाव्यवसायी - ४ सय सीए र साढे ३ हजार आरएले काम छोडे

काठमाडौं, २० माघ - चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट (सीए) र दर्तावाल लेखापरीक्षक (आरए) ले  लेखापरीक्षणको काम छोड्न थालेका छन् । नियामक निकायको कडाइसँगै कारबाहीको जोखिम बढेपछि उनीहरू लेखापरीक्षण छाडेर अन्य पेसाका लाग्नुका साथै विदेश पलायनसमेत भएका छन् ।

नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्टस् संघ (आइक्यान) का अनुसार ६ सय २३ जना सीएमध्ये चालू आर्थिक वर्षमा ४ सय ६ जनाले काम छोडेका छन् । लेखापरीक्षण गर्नका लागि प्रत्येक वर्ष पेसागत प्रमाणपत्र (सीओपी) नवीकरण गर्नुपर्नेमा चालू आवमा २ सय १७ जनाले मात्र नवीकरण गरेका छन् ।

सीओपी नवीकरण नगर्ने व्यक्तिले लेखापरीक्षण गर्न नपाउने आइक्यानको नियम छ ।

यसैगरी ३ हजार ४ सय ५४ दर्तावाल लेखापरीक्षकले लेखापरीक्षण गर्न छाडेका छन् । ७ हजार २ सय ७९ दर्तावाल लेखापरीक्षकमध्ये चालू आवमा ३ हजार ८ सय २५ जनाले मात्र सीओपी नवीकरण गरेको आइक्यानले जनाएको छ ।

पेसा छोेड्ने केही सीएहरू विभिन्न कर्पोरेट संस्था, एनजीओ, आईएनजीओमा पूर्णकालीन कर्मचारी भएर काम गरे पनि अधिकांश भने विदेश पलायन भएका छन् ।

आइक्यानले चालू आर्थिक वर्षदेखि एक व्यक्ति एक पेसाको नीति लागू गरेपछि धेरै सीएहरूले लेखापरीक्षणको काम छोडेका हुन् । यस नीतिअन्तर्गत सीएहरूले लेखाव्यवसायी वा पूर्णकालीन कर्मचारीमध्ये एकमात्र काम गर्न पाउँछन् । दर्तावाल लेखारीक्षकलाई भने आगामी असारदेखि यो व्यवस्था लागू हुँदैछ ।

नियामक निकायको कडाइसँगै जोखिम बढेकाले सीएहरू जागिर वा विदेश पलायन हुन थालेको सीए उमेशप्रसाद ढकालले बताए । “राष्ट्र बैंक, बिमा समिति, सहकारी विभागलगायतका नियामक निकायले कडाइ गर्न थालेपछि पेसा परिवर्तन गर्ने साथीहरू बढेका छन,्” उनले भने, “लेखापरीक्षणभन्दा पूर्णकालीन कर्मचारी भएर काम गर्दा कमाइ बढी हुने र जोखिम पनि नहुने भएपछि किन झन्झट गर्ने ?” पछिल्लो समयमा खाडी राष्ट्रहरूमा आकर्षक तलबसहित सीएहरूको माग हुन थालेकाले विदेश पलायन हुने क्रम बढेको उनले बताए ।

लेखाव्यवसायी झलकमणि लम्सालले नेपालमा संस्थागत संस्कृतिको विकास नभएकाले लेखाव्यवसायीलाई जोखिम बढेको बताए । “कम्पनीले गल्ती गर्छ कारबाही लेखाव्यवसायीले भोग्नुपर्छ,” उनले भने, “योभन्दा त कर्मचारी भएर काम गर्दा हेन्डसम तलब र जोखिम पनि हँुदैन ।”

दुई वर्षअघिमात्र आइक्यानले सहकारी विभागको सिफारिसमा ८ जना सीएलाई कारबाही गरेको थियो ।

यसैबीच नेपाल अडिटर्स एसोसिएसन (अडान) जिल्ला कार्यसमिति, काठमाडौंको अध्यक्षमा बहादुर सिंह विष्ट चयन भएका छन् । शनिबार सम्पन्न अधिवेशनबाट उपाध्यक्षमा सुनील आचार्य, सचिवमा कामोद झा, सहसचिवमा सुमन भट्टराई र कोषाध्यक्षमा कुमार खतिवडा चयन भए । यसैगरी सदस्यहरूमा गोविन्द खतिवडा, सन्तोषी पाण्डे राई, प्रेमप्रसाद सापकोटा, राजेशकुमार दत्त, नेत्रप्रसाद आचार्य, पोषकलाल श्रेष्ठ, रामप्रसाद पौडेल, मधुसुदन भट्टराई, सोमनाथ अधिकारी र सन्तोष किशोर लाभ चयन भएका छन् ।

अधिवेशनको उद्घाटन गर्दै आन्तरिक राजस्व विभागका महानिर्देशन टंकमणि शर्माले पेसागत मर्यादाभित्र रही काम गर्न आग्रह गरे । संक्रमणकालमा लेखापरीक्षकको महत्व अझ बढी हुने भन्दै जिम्मेवार हुन उनले आग्रह गरे । व्यापारीले न्यून मूल्यको बिल बनाएर राजस्व छल्ने गरेको भन्दै त्यसतर्फ सचेत हुन उनले आग्रह गरे । नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्टस् संस्था (आइक्यान)का अध्यक्ष मधुवीर पाण्डेले एक व्यक्ति एक पेसाको अवधारणा तत्काल परिवर्तन गर्न नसकिने स्पष्ट पारे ।

अधिवेशनले लेखापरीक्षण गर्नुपर्ने संघसंस्थाको अनुपातमा लेखाव्यवसायीको संख्या कम भएकाले तत्कालै ‘एक व्यक्ति एक पेसा’ लागू गर्न सान्दर्भिक नभएको ठहर गरेको छ ।